1212

 

W roku szkolnym 2014/2015 Szkoła Podstawowa uczestniczy w pilotażu projektu „Etyka nie tylko dla smyka". Projekt został opracowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy z Centralnym Biurem Antykorupcyjnym i jest skierowany do nauczycieli i uczniów klas I-III szkoły podstawowej, jak również ich rodziców.


Pilotaż projektu „Etyka nie tylko dla smyka", odbywa się w roku szkolnym 2014/2015 w 230 szkołach na terenie całej Polski. Oparty jest na opracowanym poradniku metodycznym zawierającym podstawy teoretyczne i materiały metodyczne, w tym scenariusze zajęć z zakresu realizacji zagadnień etycznych i antykorupcyjnych w edukacji wczesnoszkolnej.
Celem projektu jest wspieranie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w realizacji zagadnień etycznych i antykorupcyjnych w ramach założeń podstawy programowej.
Ideą projektu jest rozwijanie kompetencji społecznych, kształtowanie postaw etyczno-moralnych w zakresie edukacji społecznej, etyki i tematyki antykorupcyjnej.
Koordynatorem projektu na terenie województwa śląskiego jest Pani Anna Warzocha – doradca metodyczny SOD
Udział naszej szkoły w pilotażu projektu polega na tym, że nauczyciele klas I-III zostali przeszkoleni, a następnie w oparciu o opracowany przez ORE poradnik metodyczny realizują w codziennej pracy z dziećmi zagadnienia etyczne i antykorupcyjne zgodnie z założeniami podstawy programowej. W kwietniu dokonamy ewaluacji pilotażu w naszej szkole i przedstawimy ORE sprawozdanie wraz z uwagami o projekcie i materiałach metodycznych.
Publikacja ta wskaże nauczycielom, jak realizować zagadnienia etyczne i antykorupcyjne w edukacji wczesnoszkolnej zgodnie z założeniami podstawy programowej. Zajęcia poświęcone tej tematyce posłużą rozwijaniu u młodszych uczniów postaw moralno-etycznych, uwrażliwią na świat wartości, ukształtują umiejętności dokonywania etycznych wyborów i przyjmowania za nie odpowiedzialności, przygotują dzieci do uczestnictwa w społeczeństwie demokratycznym.

Edyta Walentek

Pilotaż projektu „Etyka nie tylko dla smyka” rok szkolny 2014/2015- realizacja projektu.

Nauczyciele klas I-III Szkoły Podstawowej w ramach projektu prowadzili zajęcia wykorzystując przygotowane scenariusze, które zawierały „zakątek etyczny". Zrealizowane tematy wprowadzały dzieci w świat wartości, pomagały kształtować postawy moralno – etyczne.
Podczas zajęć wdrażane były takie wartości jak : uczciwość, sprawiedliwość, tolerancja, szacunek, dobroć, współpraca, odpowiedzialność. Dzieci podejmowały różne rodzaje aktywności i uczyły się samodzielnie formułować sądy o otaczającym je świecie i je analizować.

KLASA I A

„Królik i zając" – zajęcia z edukacji społecznej, kl. I a
wartość: wolność

Celem zajęć było kształtowanie pojęcia „wolności".
Uczniowie klasy pierwszej poznali znaczenie pojęcia na podstawie bajki „Królik i zając". Dzieci bardzo chętnie i aktywnie uczestniczyły w zajęciach. Chętniej utożsamiały się z „zającem" – zwierzęciem żyjącym na wolności, niż z „królikiem" – żyjącym w klatce. Ciekawe odpowiedzi uczniów na zadawane przez nauczyciela pytania:„Kto to jest człowiek wolny?", „Co daje nam wolność?", „Co można robić w wolnym świecie?" oraz obrazowanie gestami, mimiką i słowem „człowieka wolnego" było dla każdego wspaniałą zabawą. Każdy pierwszoklasista wykonał swojego zająca – znak wolności z kolorowego papieru.

„Łąka – wypalanie traw" – zajęcia z edukacji przyrodniczej, kl. I a
wartość: odpowiedzialność za przyrodę – szacunek i ochrona

Celem zajęć było kształtowanie kultury ekologicznej poprzez uświadomienie uczniom szkodliwości wypalania traw na łące.
W czasie zajęć uczniowie poznali mieszkańców łąki (plansze, albumy, atlasy, książki o zwierzętach). Dowiedzieli się również o znaczeniu łąki w życiu człowieka i zwierząt. Uczestnicząc w dyskusji o wypalaniu traw na wiosnę, uświadomili sobie , jakie mogą być straty, zagrożenia i konsekwencje takich właśnie działań i co jest ważniejsze: „wygoda człowieka czy ochrona środowiska". Uczniowie aktywnie brali udział w pogadance: „Jak ostrzec ludzi przed bezmyślnym wypalaniem traw?" Dzięki zajęciom dzieci mogły poczuć się „prawdziwymi ekologami" i „przyjaciółmi przyrody". Jako „obrońcy przyrody" siali trawę i sadzili rośliny doniczkowe.

KLASA I B

„Królik i zając" – zajęcia z edukacji społecznej , kl. I b
wartość: wolność

Celem zajęć było kształtowanie pojęcia wolności. Po przeczytaniu bajki „Królik i zając" uczniowie odpowiadali na pytania m.in. : Dlaczego zając chwalił wygląd królika? O jakim życiu opowiadał królik ? Dlaczego zając nie zamieszkał z królikiem ?
Poszukiwali odpowiedzi na pytanie : Czy wolność to możliwość robienia wszystkiego ? Mimo, że pytania były trudne dzieci dały obie radę. Razem doszły do wniosku, że całkowita wolność skończyła by się wielkim „bałaganem". Narysowały świat w którym można robić wszytko. Z tych prac powstał piękny plakat.

„Przygody małej mrówki" – zajęcia z edukacji społecznej, kl. I b
wartość: współpraca

Kolejnym bohaterem bajki, którą dzieci uważnie wysłuchały była mała mrówka. Po wysłuchaniu jej próbowali odpowiedzieć na pytania : Dlaczego mrówka nie chciała rano wstać? Co spowodowało, że mrówka opuściła swoje miejsce pracy ? Jakie skutki miała jej decyzja? Na koniec rozmowy uczniowie doszli do wniosku ,iż współpraca w grupie jest bardzo istotna i może zaowocować sukcesem grupy.
Uczniowie uczyli się poprzez zabawę (układanie puzzli), pracę w grupach oraz w zawodach sportowych jak ze sobą współpracować. Dzieci mogły sprawdzić i doświadczyć jak cenną wartością w zespole klasowym jest wartość współpracy.

Zajęcia komputerowe z elementami etyki, kl. I b
„Korzystamy z Internetu", „ Bezpieczeństwo w sieci"
Wartość: uczciwość, prawdomówność

Zrealizowane cele : poznanie Internetu jako źródła informacji, uświadamianie uczniom niebezpieczeństwa związanego z nawiązywaniem poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi osobami, zapoznanie dzieci z zagrożeniami płynącymi z Internetu i sposobami reagowania w sytuacji zagrożenia, poszerzenie wiadomości związanego z odpowiedzialnością, kłamstwem.
Dzieci chętnie wypowiadały się na temat dobrych i złych stron korzystania z Internetu.

KLASA II A

„ Dobre uczynki" – zajęcia z edukacji społecznej, kl. II a
wartość: dobro

Celem zajęć było:
- uwrażliwianie na potrzeby innych;
-rozwijanie postawy refleksyjnej w odniesieniu do własnych działań;
-rozwijanie umiejętności odróżniania dobra i zła moralnego.

Dzieci podczas zajęć odpowiadały na pytania:
- Co dobrego zrobiłem lub zrobiłam w ciągu ostatnich dwóch dni?
- Jaki dobry uczynek spełniłam /spełniłem?
Każdy uczeń zapisuje przykłady dobrych uczynków na karteczkach, jeśli chce podać więcej przykładów, każdy z nich zapisuje na oddzielnej kartce. Uczniowie zostali podzieleni na 2 grupy i otrzymali arkusze z narysowaną postacią.
Dzieci chętnie pracowały analizując różne przykłady z życia ,a następnie ułożyły i przykleiły kartki zapisanymi przykładami swoich dobrych uczynków na postaci- jako odpowiedzi na pytania. Na odpowiedniej części ciała ,która brała udział w ich czynie. Następnie nastąpiła prezentacja prac dzieci. Wyeksponowano arkusze dzieci na ścianie, które przedstawiły swoje dobre uczynki.
Każdy uczeń kończy zdanie:
Wychodzę z zajęć..........
Po zajęciach z edukacji społecznej dzieci potrafią odróżnić dobro od zła , starają się być prawdomówne i sprawiedliwe ,wiedzą jak pomagać słabszym i potrzebującym .Zastanawiają się nad tym ,na co mają wpływ, na czym im zależy, do czego mogą dążyć nie krzywdząc innych ,starają się nieść pomoc potrzebującym .
„Gazetowe zakupy"- zajęcia z edukacji plastycznej, kl. II a
wartość: umiar

Cele:
- kształtowanie pojęć POTRZEBA i PRAGNIENIE i zdolności do odróżniania potrzeb od pragnień;
- podjęcie przez uczniów refleksji nad własnymi potrzebami i pragnieniami;
-wypowiadanie się plastycznie i werbalnie na temat swoich potrzeb i pragnie;
- łączą elementy papiernicze, tworząc kompozycje.
Na zajęciach plastycznych dzieci uczyły się jak odróżniać potrzeby od pragnień, czyli jak zachować umiar. Podczas tych zajęć dzieci udały się na wymarzone zakupy .Najpierw wykonały papierowe torby, następnie wycinały z kolorowych gazet różne produkty i naklejały je .Po jednej stronie dzieci naklejały produkty potrzebne i niezbędne do życia, a po drugiej stronie, te o których marzą i chciałyby je mieć. Następnie odbyła się prezentacja wytworów prac dzieci i ich omówienie .
Na zakończenie uczniowie odpowiadali na pytania:
- Jakie różnice między potrzebą, a pragnieniem udało się odkryć ?
- Jakie znaleźliście podobieństwa?
- Czy można mieć nieskończenie wiele potrzeb ?
- Czy któreś uważacie za ważniejsze od innych?
Uczniowie bardzo chętnie odpowiadali na pytania i dzielili się swoimi refleksjami.
Dzieciom najbardziej spodobały się pragnienia, ale zrozumiały, że w życiu powinien być zachowany umiar.

KLASA II B
Bawmy się" – zajęcia z edukacji polonistycznej, społecznej, kl. II b
Wartości: współpraca ,wspólnotowość , empatia

Cele : - wzbogacanie osobowości poprzez rozwijanie wrażliwości i empatii,
 kształtowanie postaw prospołecznych,
 zdobywanie pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa,
 rozwijanie umiejętności wypowiadania się na określony temat.

Przebieg lekcji :dzieci bawiły się z zastosowaniem zabaw muzyczno – ruchowych „Nie chcę cię znać '', „Dwóm tańczyć się zachciało'', Łabędzie''. Następnie dzieci, siedząc w kręgu, wypowiadały się o swoich wrażeniach , zastanawiały się co jest ważne i dobre w zabawie. Pisały swoje propozycje na karteczkach i przyklejały na kołach tworząc promyki. Następnie dyskutowały, czy każdy musi brać udział w zabawie, czego uczą nas zabawy. Na zakończenie dzieci w grupach opracowywały przepis na dobrą zabawę.
Dzieci nauczyły się, że jakie cechy powinna mieć zabawa, aby wszystkim się podobała oraz jak ważna jest w zabawie empatia i współpraca.

„Królik i zając" – zajęcia z edukacji społecznej, kl. II b
wartość : wolność

Cele: - kształtowanie pojęcia wolności.
Cele szczegółowe: - uczeń podejmuje namysł nad związkiem między możliwością robienia czegoś a wolnością, bada obszar swojej wolności jako możliwość robienia czegoś.

Podczas lekcji dzieci uważnie słuchały tekstu „Królik i zając'', a następnie odpowiadały na pytania z nim związane. Dzieci, siedząc w kręgu, poszukiwały odpowiedzi na pytanie , czy wolność daje możliwość robienia wszystkiego, a swoje pomysły zilustrowały rysunkami. Z rysunków utworzony został plakat z hasłem : Świat w którym można robić wszystko. Po obejrzeniu plakatu nastąpiła rozmowa z elementami dyskusji :czy w naszym świecie można robić wszystko , co narysowaliście? Na zakończenie zastosowałam test zdań niedokończonych: Gdybym był zającem....
Wniosek: w czasie lekcji dzieci uświadomiły sobie jak ważną wartością, zarówno dla ludzi jak i zwierząt , jest wolność.

KLASA III A
,,Przygody królewicza Bielinka"- zajęcia z edukacji społecznej, kl. III a
wartość : uczciwość

Cele:
-uczeń zna pojęcie uczciwości
-potrafi odróżnić uczciwe zachowanie od nieuczciwego
-uczeń potrafi wskazać zasady uczciwego postępowania w szkole
-uczeń potrafi odróżnić dobro od zła

Na zajęciach edukacji społecznej uczniowie uczyli się jak postępować uczciwie i rozumieć zasady właściwego, dobrego postępowania. Na podstawie wysłuchanego opowiadania , czytanego przez nauczyciela pt. ,,Przygody królewicza Bielinka", dzieci oceniły postępowanie bohaterów bajki. Ustaliły, co należy robić kiedy ktoś jest wobec nich nieuczciwy. Uczniowie czują się wtedy oszukani i okłamani. Dzieci wskazały zasady uczciwego postępowania w szkole. Uczniowie odegrali scenki teatralne na temat :
- uczciwe postępowanie
- nieuczciwe zachowanie
Uczniowie prezentowali zakończenie historii,, Przygody królewicza Bielinka".
WNIOSKI:
- uczniowie potrafią odróżnić dobro od zła
- są świadomi tego, że należy przyznać się do złego i nieuczciwego postępowania
- uczniowie rozumieją, że uczciwość jest pozytywną cechą, którą warto naśladować

„Gazetowe zakupy" – zajęcia z edukacji plastycznej, kl. III a
wartość: umiar

Cele:
- kształtowanie pojęć POTRZEBA i PRAGNIENIE
- odróżniania potrzeb od pragnień;
- wywołanie u uczniów refleksji nad własnymi potrzebami i pragnieniami;
-wypowiadanie się plastycznie i werbalnie na temat swoich potrzeb i pragnień;
- umiejętność łączenia elementów papierniczych tworzących kompozycje

Na zajęciach edukacji plastycznej dzieci uczyły się jak odróżniać potrzeby od pragnień, czyli jak zachować umiar. Najpierw wykonały papierowe torby, następnie wycinały z kolorowych gazet różne produkty i naklejały je. Po jednej stronie dzieci naklejały produkty potrzebne i niezbędne do życia, a po drugiej stronie, te o których marzą i chciałyby je mieć. Następnie odbyła się prezentacja wytworów prac dzieci i ich omówienie .
Uczniowie odpowiadali na pytania:
- Jakie różnice i podobieństwa są między potrzebą, a pragnieniem ?
- Czy można mieć nieskończenie wiele potrzeb ?
- Czy któreś uważacie za ważniejsze od innych?
- Czy jeśli czegoś pragniecie, uda wam się to zdobyć?
Dzieci na zajęciach potrafiły uszeregować potrzeby od najważniejszych do takich, bez których można funkcjonować w życiu. Dzieciom najbardziej spodobały się pragnienia, ale zrozumiały, że w życiu powinien być zachowany umiar.
Na zakończenie uczniowie urządzili wystawkę swoich prac. Dzieci pogrupowały jednakowe najczęściej powtarzające się potrzeby oraz pogrupowały najczęściej powtarzające się pragnienia.
WNIOSKI:
- uczniowie stwierdzili, że najważniejsze potrzeby to są przedmioty potrzebne do życia- jedzenie, ubranie, mieszkanie, wyposażenie domu.
- pragnienia- są często równoznaczne z marzeniami
- potrzeby i pragnienia towarzyszą w życiu człowieka , ale należy we wszystkim zachować umiar
- należy rozumieć potrzeby i pragnienia innych osób i nie przechwalać się , jeśli możemy zaspokoić wszystkie swoje potrzeby i pragnienia

/ opis lekcji + zdjęcia/ klasa Ia Ib IIa IIb IIIa IIIb

Realizacji pilotażu projektu „Etyka nie tylko dla smyka" towarzyszyły różne działania, m.in.:

- wizyta w Gminnej Bibliotece Publicznej w Konopiskach - zwiedzanie biblioteki, poznanie obowiązków osób tam pracujących, poruszanie kwestii odpowiedzialności, szanowania prac innych
- udział w akcji Góra Grosza – akcentowanie zalet oszczędzania, rozsądnego gospodarowania, rozważnego dokonywania zakupów, pomoc innym
- rodzice otrzymali „Mały słownik wartości etycznych",
- aktywny udział uczniów w „Tygodniu kultury" oraz „Dnia Sportu" - poruszanie kwestii tolerancji, szacunku, współpracy, przyjaźni, dobrej zabawy
- spotkanie z policjantami- rozmowa na temat takich wartości jak: uczciwość, tolerancja, honor, szacunek

KLASA III B

„Gazetowe zakupy" – zajęcia z edukacji plastycznej, kl. III b
wartość: umiar

Cele ogólne:
kształtowanie pojęć potrzeba i pragnienie i zdolności do odróżniania potrzeb od pragnień;
podjęcie przez uczniów refleksji nad własnymi potrzebami i pragnieniami.
Cele szczegółowe:
uczeń wypowiada się plastycznie i werbalnie na temat swoich potrzeb i pragnień;
uczeń łączy elementy papiernicze, tworząc kompozycje.
Formy pracy:
indywidualna, zbiorowa.
Metody i techniki:
czynna; słowna i oglądowa; aktywizująca - tworzenie map pojęciowych.
Materiały dydaktyczne:
papierowe koperty formatu A4 dla każdego dziecka, dziurkacz, sznurek, nożyczki, klej, kolorowe gazety.
Przebieg zajęć:
Na początku lekcji nauczyciel zaznajamia dzieci z tematyką dnia oraz zapowiada na dzisiejszych zajęciach dokonanie zakupów przez każde dziecko. Potrzebne będą do tego torby.
Każde dziecko ma przygotowane na ławce potrzebne materiały do wykonania torby na zakupy. Nauczyciel motywuje dzieci do wykonania torby oraz prezentuje kolejne czynności.
Dzieci pracują równolegle: obcięcie górnej części koperty, wykonanie dziurkaczem dziurek,
wykonanie uchwytów z zastosowaniem sznurka.
Następnie po wykonaniu tych czynności dzieci tworzą kompozycje techniką kolażu; wycinanki z kolorowych gazet.
Nauczyciel omawia z dziećmi zadanie plastyczne i zaprasza na zakupy.
Z kolorowych gazet, reklamówek dzieci wycinają te produkty, które chce mieć i które są mu bardzo potrzebne.
Z drugiej strony dzieci przyklejają produkty, które bardzo pragną mieć, ale nie są one im bardzo potrzebna, są niekonieczne.
Dzieci po wykonaniu toreb zaprezentowały je. Efekty poczynionych zakupów potrzebnych i zakupów upragnionych, ale nie koniecznych, zostały omówione razem z nauczycielem.
Na sam koniec została zorganizowana wystawa toreb z zakupami.
Po prezentacji toreb z zakupami dzieci stworzyły w dwóch grupach mapy pojęciowe do pojęcia potrzeba i pragnienie.
Na podsumowanie zajęć na temat potrzeb i pragnień odbyła się dyskusja, w której dzieci odpowiedziały na takie pytania jak:
Jakie różnice między potrzeba a pragnieniem udało im się odkryć?
Jakie znaleźli podobieństwa?
Czy można mieć nieskończenie wiele potrzeb?
Czy któreś uważają za ważniejsze od innych?

„Królik i zając" – zajęcia z edukacji społecznej, kl. III b
wartość: wolność

Cele ogólne:
kształtowanie pojęcia wolności,
Cele szczegółowe:
uczeń podejmuje namysł nad związkiem między możliwością robienia czegoś a wolnością;
uczeń bada obszar swojej wolności jako możliwości robienia czegoś.
Formy pracy:
indywidualna, w grupach
Metody i techniki:
opowiadanie, rozmowa kierowana
Materiały dydaktyczne:
flamastry, kredki, kartki bloku rysunkowego, małe kartki, papier, flipchart
Przebieg zajęć:
Nauczyciel odczytuje dzieciom bajkę Królik i zając.
Po przeczytaniu bajki nauczyciel kieruje pytania do dzieci; kto wystąpił w bajce? Dlaczego zając chwalił wygląd królika? O jakim życiu opowiadał królik? Dlaczego zając nie zamieszkał z królikiem?
Następnie po rozmowie nauczyciel prosi dzieci, aby namalowały człowieka, który nie jest wolny.
Dzieci omawiają swoje prace, zwracając uwagę na przyczyny zniewolenia.
Po omówieniu swoich prac dzieciom zostało postawione jeszcze jedno zadanie. Jego celem było poszukanie odpowiedzi na pytanie: Czy wolność to możliwość robienia wszystkiego?
Z tym trudnym pytaniem dzieci również dały sobie radę. W rozmowie dzieci przedstawiały świat w którym można robić wszystko. Dzieci stwierdziły, że taki świat nie jest dobry, bo nikt nic by nie umiał. Dzieci nie chodziłyby do szkoły, zjadałyby za dużo słodyczy i panowałby duży bałagan. Dzieci mówiły o swoich pragnieniach: górze klocków Lego, świecie lodów, zabawek, i wesołych zabaw. Wolny świat kojarzył im się również z pieniędzmi. Wolny jest ten kto ma dużo pieniędzy.
Na zakończenie powstała również dyskusja, w której dzieci odpowiedziały na pytanie „Co można robić w świecie, w którym żyjemy". Dzieci znalazły sporo wspólnych cech między tymi dwoma światami: światem wolności absolutnej i światem współczesnym. Doszły do wniosku, że w ich przypadku nie jest tak źle z tą wolnością.
Podsumowując zajęcia powróciliśmy do postaci z opowiadania, dzieci opowiadały co by zrobiły gdyby były królikiem.

Koordynator projektu
Edyta Walentek

Zakończenie pilotażu projektu „Etyka nie tylko dla smyka"

Ideą projektu było rozwijanie kompetencji społecznych, kształtowanie postaw
etyczno – moralnych w zakresie edukacji społecznej, etyki i tematyki antykorupcyjnej.
Zajęcia poświecone tej tematyce kształtowały postawę etyczno – moralna dzieci
tj.: wolność, tolerancję, piękno, sprawiedliwość, uczciwość, odpowiedzialność, szacunek, sprawiedliwość, prawdomówność. Posłużyły one uwrażliwieniu na świat wartości, ukształtowały umiejętności dokonywania etycznych wyborów i przyjmowania za nie odpowiedzialności.
W kwietniu dobiegł końca udział w pilotażu projektu „Etyka nie tylko dla smyka".
W ramach zakończenia zostały zorganizowane konkursy plastyczne i literackie tj. : „List do Białego Lwa", „ Ilustracje do bajki", „ Moja ulubiona bajkowa postać", „Podarunek dla Białego Lwa". Uczniom bardzo spodobały się kalambury. Zadaniem ich było odgadnąć powiedzenia – przysłowia, które mówiły o wartościach, np. „Wolny jak ptak", „ Pracowity jak mrówka", „Odważny jak lew", „Mądry jak sowa" itp. Uczniowie klas I-III przygotowali krótki występ- scenki dramowe nawiązujące do poznanych wartości, np. uczciwość, wolność, tolerancja, dobro, współpraca itp.
Została również przygotowana wystawa prac plastycznych i literackich uczniów. Zainteresowanie było duże nie tylko wśród rodziców, ale również wśród uczniów całej szkoły, którzy chętnie zwiedzali wystawę.
W zorganizowanie zakończenia projektu byli zaangażowani uczniowie klas I-III
i nauczyciele.
Dziękuję uczniom oraz nauczycielom zaangażowanych w udział i zakończenie pilotażu projektu „Etyka nie tylko dla smyka"

Koordynator projektu
Edyta Walentek